یەكڕیزی نیشتمانی كورد لەبەغدا بەھێز دەكات ؟
دلێرحسێن پیرۆمەری
دوای ڕاپەرین هەردوو پارتی دەسەڵاتدار هەمیشە قەومیەتیان وەک پلیکانێک بەکارهێناوە بۆ دەست گرتن بەترۆپكی دەسەڵاتەوە، لەپاڵ قەومچیەتی چی ماڵوێرانی هەیە بۆ کوردیان هێناوە، لەشەری ناوخۆ و پەلکێش کردنی بێگانە و تەخوینکردنی یەکتری، بەڵام لەئەرزی واقیعدا جیاوازی لەنێوانیاندا نیەو دووڕووی یەک دراون، هەریەک بەوێنەیەک نەخشێندراون لەچوارچێوەی بانگراوندێکی تەڵەکەبازی و پاشخانێکی پیس کە ڕاهێنراون بەپەروەردەی دوژمنان وبێگانەکان.
ئەو دوو پارتە هەمیشە بەهێڵی درۆی قەومی کاریان کردووە، نەک باوەڕیان بەقەزییەی قەومی نیە بەڵکو هۆکارن بۆ لەباربردنی دۆزی کورد وئامانجەكانی.
هەر لە ساتەوەختی بەرەوپێش چونی قەزییەی کورد لەڕۆژئاوا و باکور بینیمان پارتی نەک بەنهێنی بەئاشکراش دژایەتی دەكرد، هەر لەداخستنی سنورەکان و دەستگیرکردنی چاڵاکوانانی کورد و دروستکردنی پارتی سیاسی بەهەمان نەهج و فکری جاشایەتی خۆی ودەست لەسەر سینگ ئامادە بۆ دوژمن و لەباربردنی هەژمونی کورد.
بۆ ڕۆژهەڵاتیش ئەمە ڕاستە، یەکێتی هیچی لەپارتی کەمتر نیە لەهاوکاری ئێران، ڕۆژانە بەبەرچاومان دەبینین چۆن گیان فیداو پێشمەرگەکانی ڕۆژهەڵات تیرۆر دەکرێن تاوانباران و داڵدەدەرێن و تاوانەکانیش پەردەپۆش دەکرێن.
بەدرۆی قەومی هەمیشە یەکێ خۆی بە پشتیوانی باکور و ڕۆژئاوای کوردستان و یەکێ پشتیوانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان نیشان دەدات، بەڵام پشتیوانیەکە بۆ قەزییەی کورد نیە بەڵکو میراتی میرنیشینەکانە بۆیان ماوەتەوە، ئامانج لێ پاراستنی بەرژەوەندی حیزبی و بنەماڵەییە نەک دۆزی ڕەوای گەلی کورد.
گوتارو ڕەفتاری سەرانی ئەو دوو پارتە لە دوای ساڵی ۲۰۰۳ بەجۆرێک بوو کە هەم غروریەت و هەم کاڵفامی سیاسی تێدا بەدی دەکرا، بیرمانە لەسەرووبەندی لاوازی حکومەتە یەک لەدوای یەکەکانی عێراق و داخوازی وپێداگیری ئەو دووپارتە جگە لەخۆ دەوڵەمەندکردن و امتیاز وەرگرتن هیچی تر نەبووە، ئەوان نەک نوێنەری ڕاستەقینە نەبوون بەپێچەوانەوە ئەوان هۆکار بوون بۆ لەباربردن و هەرزانفرۆشکردنی قەزیەی کورد و ڕەنگدانەوەی لەمادەی ۱٤۰ی دەستورەوە دیارە.
ئەوان بەجۆرێک کاریان دەکرد کێشەی شەخسی خۆیان بەکێشەی قەومی دەبەستەوە، کەس نیە بیری نەبێت بارزانی لەسەر کێشەی شەخسی خۆی ڤیتۆی بۆ سەرۆک وەزیرانی مەركەز هەبووە، لەلێدوانەکانی دەیگوت؛ مالیکی بێتەو سەر حوکم یەکسەر سەربەخۆیی ڕادەگەیەنم، وەک ئەوەی سەربەخۆیی لەگیرفانی خۆیدا بێت، ئەو کارتەشمان بینی چۆن لەڕیفراندۆمە گاڵتەجاڕیەكە سوتاندی.
ئەو پیشەیەی بۆی دروست بوە کەلەباربردنی دۆزی کوردەو نەفیكردنیەتی بۆ دورگەیەكی نادیار، کاکیشمان لەودیو (کەرکوکی قودسەکەی کوردی) كردە دیاری، لەبەرامبەریشدا پاداشتەکەی لەهەڵبژاردنی ۱۲ ئایاری ئەنجومەنی نوێنەرانی عێڕاق وەرگرت.
دوای پشت ڕاستكردنەوەی دەرئەنجامەكانی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق لە لایەن دادگای دەستووری هەوڵەكان بۆ دروستكردنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی لە كۆتاییدان، خەریكە كوتلە براوەكان خۆیان لەسەر هەریەك لەو دوو بەرەیە ساخ دەكەنەوە كە یەكیان بەرەی ( سائیرون و نەسڕ و حیكمە و وەتەنیەیە)، كە هەریەك لە (موقتەدا و عبادی و حەكیم و عەلاوی) سەركردایەتی دەكەن، بەرەی دووەمیش ئەوی تا ئێستا یەكلابووەتەوە (دەوڵەتی یاسا و فەتح)ە، بە سەركردایەتی هەریەك لە (مالكی و هادی عامڕی).
ئەوەی لە نێو ئەو دووبەرەیە تا ئێستا بریاری یەكلاكەرەوەی نەداوە خۆی ساغ نەكردووەتەوە هەریەك لە (پارتی و یەكێتی و میحوەری وەتنی سونەكان) لە لایەك و كوتلە ناڕازیەكانی كوردستانیەكانی ترن، هەردوو بەرە گەورەكەی سەرەوە كە خەریكی پێكهێنانی كوتلەی گەورەی پەرلەمانین، چاویان زیاتر لەسەر (پارتی و یەكێتی و سوونە)یە، بەتایبەت بەرەی مالیكی و عامری.
كۆبوونەوە سێ قۆڵیەكەی هەولێریش كە رۆژی ١٩ ئاب لە نێوانی (پارتی و یەكێتی و سونەكان) ئەنجام درا، ئاماژەیە بەوەی ئەم سیانەی دوایی بەیەكەوە خۆیان بەلای یەكێك لە بەرەكان ساخ دەكەنەوە.
خۆبەپێ گوتاری ڕابردووی قەومچیەکان بێت نابێت بچنە ناو هیچ هاوپەیمانیەتی وبەرەیەک.
بەرەیەک مالکی سەرۆکایەتی دەکات، قوت ونانی خەڵکی بڕیوە و دیکتاتۆر و تاکڕەو بووە لەڕابردوو بەقسەی جەنابی بارزانی.
بەرەیتریش گومرگ و فرۆکەخانەکانی داخست، ئەویش لە عبادی و هاوپەیمانەکانی پێکدێت.
بەڵام وادەشچن….
ئەوەی بۆئێمە و هاوڵاتیان یەکلای نەبۆەتەوە، ئایا پارتی و یەکێتی تاچەند پابەندی دروشمە قەومیەکانی ڕابردویانن؟
هەرچەندە یارییەک لەقودڕەتو توانای فاشلەکانی ئێرە گەورەترە.
پێدەچێت لەیاریی ئەو جارە ئەرکیان قورس بێت، چونکە تەشکیلی حکومەتی ئەوجارەی عێراق و معادەلەکانی پێکهێنانی قورسە، چونکە ئەمریکا لەڕێگای بەرەی عەببادی دەیەوێت شوێن پێ خۆی قایمتر بکات لەعێراق و دەسەڵاتی ئێرانی شیعەگەری لەناوچەکە کەم بکاتەوە.
لەبەرامبەردا ئێرانیش لەڕێگای مالیکی دەیەوێت بۆچوار ساڵیتر حوکمێکی شیعەگەری مەزهەبی هەژموون داسەپێندراوی ئێرانی هەبێ لەناوچەکە.
بۆیە ئەوەی جێ سەرنجە ئەرکی یەکێتی و پارتی لەو قۆناغەكە قوڕسە چونکە ئەوەی دەبیندرێ ململانێی ئێران و ئەمریکایە لەناوچەکە، لەڕێ مەکگۆرک و قاسمی سلێمانی کەوەک دوو کاراکتەری سەرەکی برەو بەیارییەکەدەدەن بۆئەوەی هەریەک بەهەرجۆرێک براوە دەر بچێت.
پەرتەوازەی کورد هەڵێکی تری دایە ماڵی شیعە بۆ خۆ ڕێکخستنەوەیان، بەڵام لەچانسی کورد حاڵی ئەوانیش لە کورد باشتر نیە هەرچەندە زەروور بوو کورد لەو قۆناغە یەک گوتارو یەک هەڵوێست بوایە، بەڵام بەداخەوە پارتی و یەکێتی وەک پیشەی هەمیشەیان هیچ دەرفەتێکیان بۆ یەکڕێزی نەهێشتۆتەوە.
لەپاڵ نەبوونی یەک گوتاری کوردی فرە جەمسەری ئەوقۆناغەی هاتۆتە پێش قۆناغێکی هەستیارە لەڕووی قەومیەوە دەبێت بەوریاییەوە مامەڵەی لەگەڵ بکرێ، بەئەجێندایەکی نیشتمانیانە کار بکرێ کە ئاستەمە، چونکە ئەو دوو پارتە شتێک لەھەگبەیاندا نیە بەناوی یەكڕیزی نیشتمانی، وەک چۆن کێشەی نەتەوە لای ئەوان بایەخی نیە، ئێستا لەبارودۆخێکی دەرونی خراپ بۆخۆیان گوزەر دەکەن هەرچەندە وەک دوو برابەش لێرە کۆک بن قوڕسە بتوانن بەو برابەشیە خۆیان بۆ بەرەییەک یەکلایی بکەنەوە چونکە هەردوو پارت بەدوو ئەجێندای دژ بەیەکی دەرەکی کار دەکەن.
پەرتەوازی و بێ ئەزمونی و خۆسەپێنی سەرانی پارتی ویەکێتی لەکوردستان هۆکارەبۆ ئەوەی لەئێستایە ئاستەمە بتوانین بەپێگەیەکی بەهێزەوە لەبەغدا دەربکەوین بەتایبەتی دوای ریفراندۆمە شکستخواردوەکەو ڕووداوەکانی شازدەی ئۆکتۆبەر و ناوچەکێشە لەسەرەکان.
کورد وتەنی ماڵی دزراوە خێر ناداتەوە، ڕەنگە دەنگی دزراوی هاوڵاتیان ببێتە هۆکاری مەرگی سیاسیان لەئایندە.