ستاندەر
حاكم لەتیف شێخ مستەفا، یاساناس و پەڕلەمانتاری پێشووی عێراق، لەبارەی بڕیارەكەی سەدر بۆ كشانەوە لە پەرلەمانی عێراق و لێكەوتە یاسایی و سیاسیەكانی و چەند پرسێكی تری سیاسی گرینگ رایگەیاند:
ئەو روداوەی لە پەرلەمانی عێراق روودەدات ئاسایی نییە. بەڵكو بەهۆی ئەوەیە كە پرۆسەكە گەیشتبووە بنبەست و بۆ چارەسەركردنی دەبوایە سەدرییەكان داوای هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان بكەن نەك دەستلەكار بكشێننەوە. وەك ڕوونە هاوپەیمانییەكەی سەدر 180 كورسیی هەیە، لەكاتێكدا دەتوانیت بە دەنگی 165 پەرلەمانتار پەرلەمان هەڵبوەشێندرێتەوە بۆیە لەو حاڵەتەدا دەیانتوانی هەڵبژاردن ئەنجام بدەن.
پێموایە كشانەوەی سەدرییەكان لێڵە و نازاندرێت دەیانەوێت ببنە ئۆپۆزسیۆنی پەرلەمانی یاخود ئۆپۆزسیۆنی شەقام، ڕەنگیشە هەوڵەكەی موقتەدا سەدر كارتی فشار بێت، چونكە لە رابردوو زۆر كاری تری وایكردووە و كوتلەی سەدر شەقامییان بەدەستەوەیە. ئەگەر ببنە ئۆپۆزسیۆن دەتوانن كێشە بۆ ئارامی و سەقامگیری حكوومەت دروست بكەن.
لە واقعدا هاوپەیمانیە سێ قۆڵییەكە سەركەوتوو نەبوە، تاكو بڵێین: شكستی هێناوە. ئەوەی هەبوو هەوڵێكی سەرەتایی بوو بەڵام لەبار برا، هەوڵەكەش لە پێناوی ئەوە بوو گۆرەپانی سیاسی لە دەست یاریكەری ئێرانی ئازاد بكرێت.
موقتەدا سەدر هەر شتێكی ویست بە پەرلەمانی كرد، تەنیا بە قسە پاڵپشتی پارتی كردووە لە ڕووی یاسایی نەیكردووە.
هەر سیاسییەك بێت لە بەرژەوەندی كورد نیە، چونكە بەڕێوەبردنی كورد و نوێنەرایەتییەكەی تەواو و ڕێك نییە. گرنگ ئەوە نییە ئێمە بەرامبەر كێین گرنگ ئەوەیە ئێمە كێین؟ هەم موقتەدا سەدر هەم “ئیتاری تەنسیقی” بێنە دەسەڵات سودیان بۆ كورد نابێت و لە خەمی بەرژەوەندییەكانی خۆیانن.
ئێران بەهێزترین یاریكەری گۆرەپانتی سیاسی عێراقە و توانیویەتی كۆنترۆڵی سەرجەم ناوچە شیعییەكان و بەشێك لە ناوچە سونییەكان و كوردستانیش بكات.
لەبارەی بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی و ئەگەر جێبەجێبوونیان، حاكم شێخ لەتیف دەڵێت:
بڕیاری دادگای فیدڕاڵی هیچی جێبەجێناكرێت، ئەگەر لە بەرژەوەندی سیاسییەكان و لایەنێك نەبێت. بۆ نموونە: كورد تاكو ئێستا بریاری نەوت جێبەجێناكات، سەدرییەكان ئەو بریارەیان جێبەجێنەكرد كە دەیوت: حكوومەتی كاربەڕێكەر ناتوانێت پرۆژەی یاسا بنێرێت، حەلبووسی لە ساڵی پاردا بریارێكی دادگای جێبەجێنەكرد، كاتێك مستەفا كازمی، لیژنەیەكی لەبارەی لێكۆڵینەوە لە پرسی گەندەڵی پێكهێنا دادگا بریاری هەڵوەشاندنەوەی دا لەبەرئەوەی نادەستووری بوو، بەڵام مستەفا كازمی ئامادە نەبوو بریاری دادگا جێبەجێبكات.
لەبارەی دروستبوونی ئەڵتەرناتیڤ بۆ دەسەڵاتی كوردستان رایگەیاند:
دەبێت هێزێكی بەدیل بۆ ئەو حیزبانەی ئێستا درووست ببێت و لە گۆڕەپانەكەدا ڕۆڵ ببینێت و جێگەیان بگرێتەوە. ئەوەی تۆزێك لەدایكبوونی ئەو هێزەی دواخستووە و خەڵكیشی دوو دڵ كردووە ئەو ڕۆڵە خراپە بوو كە ئۆپۆزسیۆنی جاران بینی. بەرەی ئۆپۆزسیۆن لە دوای 1991ەوە هەموو دەنگە نارازییەكانی خستە سەبەتەی ئۆپۆزسیۆنەوە كە ڕۆڵێكی زۆر خراپی بینی. بە دیاریكراوییش بزوتنەوەی گۆڕان، كە ئەمین نەبوون و بەڵێنەكەیان نەگەیاندە كۆتایی، گۆران لە 4 ساڵی یەكەمییدا ڕۆڵی باشی بینی، بەڵام لە یەكەم هەڵبژاردن و دوای چوار ساڵ تەسلیم بوو. سەرجەم دەنگە نارازییەكانی كردە قوربانی پێگە و پۆست. ئەوەش بێ متمانەیی لای خەڵك درووست كرد. خەڵك دوو دڵە لەوەی جارێكی تر دەنگ بداتەوە بە هێزێكی تری نارازی، وای دەبینم: ئەم بێ متمانەییەش كاتی بوێت بۆ ڕەوینەوە. بە دڵنیاییەوە هێزی ئۆپۆزسیۆن پێویستە ڕۆژ بە ڕۆژ بەهێزتر ببێت، چونكە دەنگی نارازیی لە زۆربووندایە.
%70ی خەڵك، تاكو ئێستا دەنگی نەداوە بە كەس. لەگەڵ ئەوەدام لەم قۆناغەدا هەموو نارازییەكان بە عەلمانی و ئیسلامیی و كەسایەتییە سەربەخۆكان و، هەموو چین و توێژەكان تێكڕا بچنە ژێر یەك چەتر. لەو حاڵەتەش بەرنامەیەكی ستراتیژییان هەبێت تا نەبن بە زۆرینە نەچنە دەسەڵات، خیانەت لە دەنگدەران نەكەن، سیناریۆی سەرجەم ئۆپۆزسیۆنەكانی پێشووتر دووبارە نەكەنەوە، دەنگی نارازیی بۆ پلە و پۆست نەفرۆشن. ئەمە بۆ ئێستا باشە بەڵام بۆ داهاتوو پێویستە حیزبێكی تۆكمە و یەكگرتوو كە پێناسە لە هەموو خەون و خولیاكانی خەڵكی نارازیی بكات دروست بكرێت.