تێكۆشەر حوسێن
دوای ئەوەی کۆمەڵێک ڕاپۆرت بڵاوبونەوە لەسەر گەندەڵیەکانی عێراق، بەرپرسانی حوکمی و ئیداری عێراقیش نەیان شاردەوە لەوەی کە بەڵێ فیعلەن گەندەڵی سەرتاپای وڵاتی گرتۆتەوە، حەتتا نوری الماکی لە دیمانەیەکی تەلەفزیۆنی دا ڕوون و ڕاشکاوانە ووتی:
“یحکم طبقة سیاسیة فاسدة و فاشلة في العراق وانا منهم” مالکی نەیشاردەوە کەوا ئەو چینە سیاسیەی ئێستا حوکمی عێراق دەکەن هەموویان گەندەڵن، بەخۆیشمەوە.
شەقامی عێراقی هاواری لێ هەستا لەبەرانبەر ئەو هەموو نادادی و گەندەڵیەی وڵاتی گرتبویەوە، ئەوە بوو لە ۲۷ ی نیسانی ۲۰۱٦ موقتەدا سەدر کە ڕێبەری گەورەترین ڕەوتی شیعەکانی عێراقە هاتە نێو شەقامەوە ئەوەبوو لەناوچەی سەوزی بغدا ” منطقة الخضراء ” خەیمەی هەڵدا و داوای خۆپیشاندانی ملیۆنی کرد لەعێراق، جگە لەوەش سەدر سەرکردایەتی چەند باڵێکی عەسکریش دەکات بەناوی ( جیش المهدي، لواء الیوم الموعود، سرایا السلام ) ئەوە بوو دوای ئەوەی جوڵەی شەقام بە ڕێبەرێتی ئەو ئەنجامی باشی لەگۆڕانکاری تەشکیلەی وزاری هەبوو لە دانان و لادانی وەزیرەکان، لە کەمکردنەوەی وەزارەتەکان، لە بەیانێکیشدا ووتی:
” لقد انتصرت ارادة الشعب مرة اخرى على ارادة الفساد والفاسدين…”
سەدر لە بەیانەکە ڕایگەیاند کە جارێکی تر ئیرادەی گەلی عێراق سەرکەوت بە سەر گەندەڵی و گەندەڵکاران، ڕایگەیاند کە ئیرادەی گەل لەیەکەم هەنگاوی دا ئەو بەربەستانەی درگا پۆڵایینەکانی ناوچەی سەوزی بە ڕاپەڕینێک دژ بەگەندەڵی تێکشکاند، ئەوە بوو گۆڕانکاری گەورەش ڕوویدا.
گریمانەیەک بۆ دافعی پشتەوەی ئەو ساختەکاریە گەورەیەی کە بە پڕۆگرامکردنێکی پێشوەختە بە بەرژەوەندی لیستی ” سائرون ” سەر بە تەیاری سەدڕی بە کۆتا هات هەر ئەوەبێ چونکە توانای جوڵاندنی شەقامی عێراقی هەیە، ئەمان هەر خۆیان بیانەوێ ئەم جارە حوکمی عێراق ئەو پیاوە بیکات، لەلایەکی تریشەوە تحجیم کردنی هەژموون و دەسەڵاتی بلۆکی شیعی ایران بە سەر عێراق و دوورخستنەوەی دەسەڵاتی تارمایی “قاسمی سلێمانی” پیاوە ئێرانیەکە بە سەر دەسەر دەسەڵاتی عێراق.
یەکێکی تر لە گریمانەی ساختەکار بۆ ئەنجامەکانی ئەم هەڵبژاردنە ئەشێ دەستی امریکایشی تێدابێت، بە ئاشکراش لەو دیبلۆماسیەتەی پەیڕەوی دەکات وەک مامەڵە لەگەڵ ئەنجامی هەڵبژاردنەکە دیارە، چونکە ئەوەی بەلای ئەوانەوە لەپێشەوەی بنەماکانی هەڵبژاردن و دیموکراسیەتە ئەوەیە کێ حوکم بکات؟ چۆن حوکم بکرێت؟ گرنک نیە کە ئاخۆ ساختەکاری کراوە یاخود نا.
پێگەی کورد بەرەو کوێ؟
پێدەچێت لەم خولەی نوێ و داهاتووی حکومەتی عێراق پێگەی کورد لاوازتر بێ، چونکە کورد وەک بەشێکی بچوکی عێراق سەیر دەکرێت، هەرچی بابەتەکانی پەیوەست بوون بە لامەرکەزیەت و پارچەبوونی عێراق و بلۆکی شیعی و سونی و هەرێمی سونەکان، هەمووی پوکانەوە و بەتەواوەتی وەلانران، ئەو مامەڵەیەی لەگەڵ کورد دەکرێت وەک چۆن دیارە کە لەلایەن وڵاتانی اقلیمی و دوەلی و هاوپەیمانەوە گڵۆپی سەوز پێکراوە کە بە پێی دەستور هەموو شتێ یەکلا بکرێتەوە.
پێناچێت ئەو ناسەقامگیریەی کە باسیشی لێوەدکرێت لە دوای ئەنجامی هەڵبژاردنەکانەوە ناوخۆی عێراق تووشی شکست و ناسەقامگیری و تێکچونی ئەمنیەت و ئاسایشی ناخۆیی دەبێت، بەو شێوەیە بێت، چونکە هەموو لایەک بەووردی و ووریاییەوە مامەڵە دەکەن لەگەڵ دۆخەکە.
ئەوەی کراوە بەرانبەر لایەنەکانی ئۆپۆزسیۆنیش لەهەرێم ئەکرێ ئەو لایەنانە پەند وەربگرن لە بەرانبەر بێ هێزی و بێدەسەڵاتی و بێدەنگیان لە ماوەی ڕابردوویان، چونکە زۆر بە کرچ و کاڵی بەترسێکی زۆرەوە مامەڵەیان دەکرد لەگەڵ ڕووداوەکان هەر لەجوڵاندنی شەقام و دیبلۆماسیەتی نێودەوڵەتیشەوە.
سەیرکە موقتەدا سەدڕ دوای ئەوەی ڕێبەرێتی خۆپیشاندانی چەند ملیۆنیشی دەکرد، هەستا بە گواستنەوەی شوێنی پێشوازی و دانیشتنەکانیشی بۆ پایتەخت کە بغدادە، بە جورئەتەوە هاتە نێو شەقام و بڕیاری بوێرانەی دا سەبارەت بە چاکسازی لە ئیدارەدانی ووڵات، بۆیە واباشە هەر چوار لایەنەکەی ئۆپۆزسیۆنۆنش لەهەوڵی فراوانکردنی بەرەیەکی گەورەی ئۆپۆزسیۆن بن بۆ لە مەودوا ئەبێ یەک تیم و یەک دەنگ لە پێناو چاکسازی دا کاربکەن، هەندێ شتی لاوەکیش وەلانێن، بڕیاری کۆتاییش بدەن بارەگا سەرەکیەکانیشیان بگوازنەوە بۆ پایتەخت و لەوێوە ڕێبەرێتی خۆپیشاندانی سەدان هەزاری و ملیۆنی بکەن، ئەبێ ئەوانیش چەترێک کە دژایەتی کردنی گەندەڵی ئیداریە لەبەردەمی “ئەنجومەنی وەزیران” و “پەرلەمان” کۆیان بکاتەوە.
ئەگەرچیش بەرهەم ساڵح بێ ئاگا لەوەی کە نەوشێروان مستەفا دەیویست لێی،بەڵام خریکە خۆی دێتە هەمان شوێن، بێ ئەوەی خۆیشی هەست بەوە بکات، لەهەمان کاتیشا ئەبێ بزوتنەوەی گۆڕان ئیستیسماری ئەو بەرەیە بکات، بزانێ چۆن مامەڵە دەکات.
گرنگترین شتیش خۆ ئامادەکردنی لایەنەکانی ئۆپۆزسیۆنە، بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی کوردستان کە قەرار وایە دوای چەند مانگێکی تر لە ۳۰ ی ایلولی ئەمساڵ بەڕێوەبچێت، کار بۆ ئەوەبکەن کە ئیرادە هەمیشە سەردەکەوێت، قۆناغێکی باش، پێشوەچونێکی باش هاتۆتە ئارایەوە، هەوڵبدرێ کار بکرێ بۆ بەڕێوەچونی هەڵبژارنێکی نەزیهـ وپاک و بێخەوش، چونکە ساختەکاری لە کردەی دەستیەوە تاحەددێک کۆتایی پێهاتووە هاتونەتە سەر ساختەکاری بەرمەجە و پڕۆگرامکردن.