ئیبڕاهیم محەمەد
گەشەکردنی کۆمەلگا و بەرەوپێشچوون لە ڕەوتی مێژوویی هەر گەلێک،بەندە بەئاستی جێبەجێکردنی یاسا،رێکخستنی کۆمەڵگا دەرفەتی وەک یەک پێشمەرجی دابینکردن و چەسپاندنی دادپەروەرییە،گەشکردن و بەرزبوونەوەی توانستیی تاک فاکتەری پابەندبوونی تاکە بەیاسا،هاوسەنگی ڕاگرتنی ( ئەرک- ماف) بنەمایە بۆ دروستکردنی ئیرادەی هاوبەش،کۆمەڵگا کاتێک لەڕەوتی گەشکردنی سروشتی خۆی لا نادا ئەگەر سەقامگیری سیاسی پشتیوانی سەرەکی سەقامگیری کۆمەڵایەتی بێت،ئەگەر سەقامگیری سیاسی کۆنتڕۆڵی دۆخی یاسایی لەدەستدا ،پاشاگەردانی و تێچوونی هەڵومەرجی کۆمەڵایەتی دەبێتە دیفاکتۆ.
ئەو وەڵاتانەی نەیانتوانیووە لەڕووی سیستەمەوە دامەزراوەیی بن و دادپەروەری بنەمای حوکمڕانییان بێ،ئەوانەن کار بە یاسا ناکەن،بۆیە سیستەمی سیاسی و دەستەڵاتیان مەحکومە بە کودەتا یا ڕاپەڕینی خەڵک،گەلی کوردستان بەدرێژایی مێژووی ٢٧ ساڵ حوکمڕانی دەبوایە زۆر بەپەرۆش و پابەندبوایە بۆ جێبەجێکردنی یاسا و بنیاتنانی دامەزراوەی نیشتیمانی ،لەبەرئەوەی کورد خۆی قوربانی نەبوونی یاسا و دادپەروەری بوو، مخابن تەونی تۆڕەکانی کۆمەڵگای کوردەواری بەرەو لێکترازانێکی ترسناک دەڕوات،چوکە(یاسا) لەکۆمەڵگای کوردستان ڕۆڵێکی لاستیکی پێدراوە،دادگاکان بێ کاریگەرکراون،دۆسیە هەیە چەندین ساڵە تۆزی سەر لێ نیشتووە و ناجوڵێنرێت،لەکاتێکدا دەبوایە چەند مانگێک دوای ڕوودانیان بڕیاریان لەبارەیەوە دەرابوایە،لەبەر پەیوەستبوون بە بەرژەوەندی گشتی و ئاسایشی کۆمەڵگا.
ئەم کەمتەرخەمیە نەک بۆ تاکەکانی کۆمەڵگا جێگەی مەترسیە،بەڵکو دۆخەکە بووتە هەڕەشە بۆ ڕێکخراوەکان و گروپە بیانیەکان،بۆ نمونە دکتۆر ( جۆن ماک گینس) بەڕیوەبەری پڕۆژەی هەڵکۆڵینی شوێنەواری دەربەندی ڕانیە،لەپەیامێکدا داوا لەلایەنە پەیوەندیدارەکان دەکات،کە ئاسایشی (ع .ق .ح ) بپارێزن،کەبەداخەوە نەپارێزرا، ئەمەش لەبەرئەوەی توانیویەتی هەوڵی وێرانکردن و دزینی پارچە شوێنەواری( ئەزمیر) پوچەڵبکاتەوە،کە لەشەوی ١٤/١٥ -٤ – ٢٠١٧ کە هەوڵیان بۆدا، کەدواتر دۆسیەکە پەڕاوی لێکۆڵینەوەی بۆکراوەتەوە لەدادگای بەرایی دوکان بەپێی مادە ٦٣ قانوونی اساری ١٩٣٩،کەبەداخەوە تا ئێستا یەکلایی نەکراوەتەوە. یاخود دۆسیەی ژمارە ( ٤٨ ) مانگی ١٠ /٢٠١٨ ی دادگای بەرایی ڕانیە،وە دۆسیەی ژمارە (339 ) بە ماددەی (443) لە کۆتایی ساڵی 2018 لە دادگایی بەرایی رانیە،کەدۆسیەکە لە ئاسایشی ڕاپەڕین پارێزراون،کەتیایدا کۆمەڵێک باندی ڕەفێنەر هەوڵی سوکایەتی پێکردنی خەڵکی وشیار و نیشتیمانپەروەر دەدەن، وە دۆسیەی کوژرانی خۆپیشاندانەکان بەماددەی 405 لەبەرواری27/12/2017 بەنوسراوی ژمارە 13092.بە نمونەوەرگرتنی ئەم دۆسێیانە بۆ ئەوەیە کە هێمن و ئاسایشی کۆمەڵگا دەخەنە مەترسییەوە و بارودۆخێک دەهێننەکایەوە کە وەڵات لەبێ سەروبەریدابێت و تاک لەنائارامیدا گوزەربکات.
ئەم نمونانە و چەندانی تر گەواهی ئەوەن کە سیستەمی سیاسی لەهەرێمی کوردستان خاڵییە لە یاسا و دادپەروەری،ناکرێ دزو مافیا و گەندەڵکاران لەشەقامەکان بەئازادی بسوڕێنەوە ،بەڵام خەڵکی ڕووناکبیر و کارەکتەرە وشیارەکان لە بەر ترس و کوشتن سەری خۆیان هەڵبگرن .
ئەم دۆخە بەم شێوەیە لەڕووی نێودەوڵەتی کاریگەری دروست دەکات ،کەهۆکار دەبێ کە کوردستان مەتمانەی نێودەوڵەتی لەدەست بدات، کە ئاکامەکەی ئەوە دەبێت کە هیچ ڕێکخراو و گروپێکی نێودەوڵەتی و بیانی هاوکاری گەلی کورد نەکات،کە دواجار گەلە ستەمدیدەکەمان تیایدا زەرەرمەندی ڕاستەوخۆ دەبێ!